Herkes Onu Konuşuyor: Teraryum

İlk defa internette görmüş olabilirsiniz veya bir ofiste… Arkadaşınız evinde görüp hayran kalmışta olabilirsiniz. Çünkü onlar görür görmez iç ısıtıyor. Son zamanların en popüler isimlerinden birisi; Teraryum! Peki, teraryum nedir ve biz bu güzel ev dekorasyonu için de kullanabileceğimiz küçük toprak akvaryumları nasıl yapabiliriz? Teraryum hakkında merak ettiğiniz her şey yazımda :)

Serüvenin Başına Dönelim: Teraryum Nedir?

Kelimenin kökleri aslında her şeyi özetliyor. Latince “terra” kelimesi toprak anlamına geliyor. “Arium” da “aquarium“dan geliyor. Yani hepimizin bildiği akvaryum. İkisini birleştirince teraryum nedir sorusunun cevabı ortaya çıkıyor: Toprak Akvaryum!

Teraryum modelleri dünyadaki ekosistemlerin taklitlerini gün yüzüne çıkarıyor. Başta tropik ve egzotik olmak üzere bir çok ekosistemi teraryum da görebiliyoruz. Dünyanın çeşitli yerlerinde bu özellikleri taşıyan bölgeler de yağmurların sürekli yağıp, buharlaşması ve tekrar yağarak bir döngü haline gelmesi; teraryumların da bu tip özellikler için uygun ortam ve koşulların hazırlanması anlamına geliyor.

İşte teraryumlara bu açıdan bakarsak, onlar sadece dekorasyon malzemesi değil, nemi, çakılı, yağmuru, toprağı ve kendi ekosistemine özgü bitki örtüsüyle (ve hatta iguana, kaplumbağa gibi hayvanlarıyla da) minik bir dünyayı temsil ediyor.

Teraryum Nereden Çıktı?

Dünyanın taklit etmek için uğraştığı bir ekosistem olmasa da ilk teraryum; İngiltere’den çıktı! İlk teraryum örnekleri de Londra‘da yaşamış olan botanik aşığı Dr. Nathaniel Ward tarafından gerçekleştirilmiş. Ward tarafından yapılan bitkiler Londra’nın havası, ışığı, nemi ve tozu gibi etkenleri yüzünden yaşamıyormuş. Bir gün Ward, tamamen tesadüf eseri kavanoz dibindeki toprakların gerekli ortamı yakalayıp filizlendiğini gördü. O andan sonra Ward, kavanozlara daha bir alıcı gözüyle bakmaya başlamış. Bu tesadüfün ardından kavanozların içine mikro ekosistemler, iklimler ve minik dünyalar yapmaya başlamış. O günden sonra teraryum, bitki yetiştirmek isteyenler ve botanik meraklıları için mükemmel bir yöntem oldu.

Son zamanlarda teraryum nedir sorularıyla çok sık karşılaştığım için ve yeşillikten çok mu uzak kalıyoruz nedir bilinmez, sukulent ve ikebana gibi bitkilerle hobi edinme olayı pek gündeme gelmeye başladı. Hem teraryum yapımı hem de satışı günden güne yaygınlaşıyor.

Teraryum Bitkileri Nelerdir?

Teraryum nedir ve nereden çıktı sorularının cevabını verdik. Şimdi bitkileri tanımaya geldi. Çünkü elbette teraryumda her bitki yetişmiyor. Yani domates, biber gibi yetiştirmek sebzeler yetiştirmek isterseniz saksılara başvurabilirsiniz. Teraryum ortamı sebebiyle, nemli, sulak, puslu ve sisli alanlar veya yüksek ağaçların gölgelerinde bulabileceğiniz bitkilerin evde yetişmesini sağlıyor. Eğer teraryum yetiştirmek istiyorsanız bitki seçimini önemsemelisiniz. Çünkü seçeceğiniz bitkinin hangi ekosistem de yaşadığını bilmelisiniz.

Size küçük bir tüyo vereyim: Bahçe, park ve sokakların nemli alanlarında gördüğünüz serpilen ve büyüdüğünü gözlemlediğiniz otları, yosunları ve yabani çiçekleri teraryum yaparken kullanabilirsiniz. Fakat çiçekçileri ve seraları gezmek de çok keyifli :)

Bir çok çiçekçi ve serada teraryum yetiştirmek için bitki bulabilirsiniz. Sizin yerinize küçük bir araştırma yaptım işte o bitkiler.

Teraryum’da Kullanılabilecek Bitkiler

• Fitonya
• Arapsaçı
• Tırmanıcı Bitkiler
• Küçük Eğrelti Otlar
• Bazı Etobur Bitkiler
• Minyatür Menekşeler

Afilli İsimlere Sahip Teraryum Bitkileri

• Peperomia
• Selaginella
• Pilea
• Hemianthus callitrichoides
• Hemianthus micranthemoides
• Hydrocotyle verticillata
• Hydrocotyle leucocephala
• Hydrocotyle sibthorpioides

Aslında işin özü; Seçeceğiniz bitkilerin hem nemli ortamlardan hoşlanması hem de hızlı büyüyen değil minyatür bitkiler olmasıdır. Ayrıca teraryum içerisinde birden fazla bitki olmasını istiyorsanız, bitkilerin birbiriyle geçinen türlerden olmasına dikkat edin.

Teraryum Malzemeleri

Teraryum nedir sorusunun cevabını detaylı bir şekilde verdiğime inanıyorum. Artık teraryum hakkında her şeyi öğrendiğimize göre, kolları sıvayıp teraryum yapmaya başlayabiliriz. Teraryum nasıl yapılır sorusuna cevap vermeden önce malzemelere şöyle bir göz atıp onları da tanıyalım :)

1. Bitkiler: En eğlenceli malzemedir kendisi. İşin en renkli ve güzel kısmıdır. Güzel bir araştırmanın ardından bitkinizi seçin ve hemen soluğu çiçekçi de alın :) Yosun ve yabani bitkiler için de parkların kuytu köşelerine gitmeyi unutmayın :)
2. Cam Kap: Dilerseniz kavanoz, dilerseniz de cam şekerlik kullanabilirsiniz. Fakat kavanozun yeterince derin, geniş ve üzeri kapanabilecek bir kapağı olmalı. Dilerseniz mini akvaryum veya fanus da kullanabilirsiniz.
3. Fısfıslı Bir Şişe ve Su: Tüm adımları tamamladıktan sonra (aşağıda anlattığım gibi) teraryumunuza can suyu vereceksiniz. Bunu yapmak için de mutlaka fısfıslı bir şişeniz olmalı. Çünkü yağmur etkisi verebilmeniz gerekiyor :)
4. Çakıl Taşları: En önemli malzemelerden birisidir. Sulama işleminden sonra drenajın sağlanabilmesi için çakıl taşları lazım.
5. Aktif Karbon: İsmi bu ne acaba dedirtse bile özünde kendisi kömür kırıntısı :) Akvaryum satıcılarından bulabileceğiniz gibi sizde kömürleri parçalayıp toz olmadan önce iyice un ufak ederek kullanabilirsiniz. Aktif karbon teraryumun havasını temizlemek, küf ve bakterilerin oluşmasını engellemek için önemli bir adımdır.
6. Bahçe Eldiveni: Meşakkatli bir iş yapacağınız için elleri korumak önemli. Ayrıca kavanoza defalarca temas edeceğiniz için iz bırakmamak için bahçe elvideni şart :)
7. Sphagnum: Çakıl taşlarının üzerine eklenen bu malzeme filtre görevini üstleniyor. İsmini ilk kez duymuş olabilirsiniz ama orkide saksılarının dibinde görmüş olduğunuzu düşünüyorum. Bu malzeme kendi ağırlığının 20 katına kadar suyu bünyesinde saklayabiliyor. Böylece teraryumdaki nem dengesi sağlanabiliyor. Sphagnum satın almak için bahçe malzemeleri bulunan yerlere gidebilir, çiçekçileri dolaşabilir veya internet satışıyla elde edebilirsiniz. Eğer Sphagnum bulamadıysanız onun yerine doğal elyaf da bir diğer yöntemdir. Fakat elyafın güzel saklandığından eminseniz bu işe girişin. Yoksa teraryum o estetik duruşunu kaybedebilir. :(
8. Uzun Cımbız: İşinizin kolaylaşması için uzun bir cımbıza ihtiyacınız olacak. Çünkü hem ağzı dar hem de derin kavanozlara bitkileri ve diğer malzemeleri yerleştirmek pek de kolay değil. :) Bu tür çımbızları yine akvaryum satan dükkanlarda ve internette bulabilirsiniz.
9. Torf: Bitkiyi bu malzemeye ekiyorsunuz! Bu yüzden seçeceğiniz bitkiye uygun bir torf almalısınız. Sera, fidanlık, bahçe malzemesi satan dükkanlar ve çiçekçilerde bulabilirsiniz.

Teraryum Nasıl Yapılır?

Teraryum nedir sorusundan sonra en çok sorulan ikinci soruya geldi sıra. Şimdi her şeyden önce yaşam alanı olacak kavanozu iyice yıkayıp, kurulayalım.

Ardından kavanozun dibine çakıl taşlarını eşit şekilde yerleştirelim. Çakıl taşlarının en altta olmasının sebebi; tabana akan suların neme olarak geri dönmesi. Taşlar toprağın temeli için sağlam bir oluşum görevi görecek. Ayrıca bitki köklerinin çürümesini engellemektedir. Tam gerçek bir dünyanın minyatür hali gibi değil mi? Çok tatlı :)

Eğer bunlardan bulamadıysanız da çatal, bıçak, kaşık veya basit bir çubuk gibi çekmecenizdeki size en cazip gelen malzemeleri de kullanabilirsiniz. Son olarak teraryumunuza can suyunu da verdiniz mi tamamdır!

Çakıl taşlarının sonrasında torf katmanını yerleştirelim. Ardından minik çukurlar açıp bitkileri yerleştirebiliriz. Ekme işlemini sürdürürken köklerin zedelenmemesi için oldukça nazik hareket edin. İşte bu nazikliği de uzun cımbızlar sayesinde gerçekleştirebileceksiniz. Eğer elinizde cımbız yoksa pratik mutfak aletlerini de (çatal, kaşık, bıçak vb.) kullanabilirsiniz. Teraryumun can suyunu da ekledikten sonra işlem tamam. :)

Son kısımda hayal gücü devreye giriyor. Teraryum içerisine kuracağınız minik dünya sizin ekleyeceğiniz minik objelerle vücut bulacak. Dilerseniz deniz kabukları, oyuncak veya el yapımı figürler ekleyebilirsiniz. Canınız ne isterse, çünkü orada minik bir bahçe var tamamen sizin emeğinizle oluşan…

Birbirinden Güzel Teraryum Örnekleri