Boyunda şişlik yapan çok sayıda neden vardır. Epstein-Barr virüsünün (EBV) neden olduğu bir enfeksiyon hastalığı olan ve mono olarak da bilinen Enfeksiyöz Mononükleoz bilhassa çocuklarda büyümüş bezelere yol açan en değerli nedenlerden biridir. Lakin uzunluğunda ortaya çıkan her şişlik kesinlikle doktor tarafından değerlendirilmeli ve bilhassa lösemi üzere hastalıklar açısından ayrıcı teşhisinin kesinlikle yapılması gerekir.
Kalabalık ortamlardan uzak, nispeten izole ortamda büyüyen çocuklar anaokuluna başladığı periyotlarda sıklıkla bu virüsle tanışırlar. Çocukların bir kısmında rastgele bir bulgu görülmezken, çoğunluğu hastalığı bir üst teneffüsü enfeksiyonu formunda geçirir. Boğaz ağrısı, yüksek ateş ve bilhassa uzunluğunda lenf bezlerinde şişme olur. Hastaların çoğunluğu enfeksiyonu hafif belirtilerle atlatır ve hastalık 1-2 ay içinde tabiatıyla güzelleşir.
Sık görülen bulgular
- Ateş
- Boğaz ağrısı
- Boyun ve koltuk altlarında şişmiş lenf bezleri
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Kas güçsüzlüğü
- Şişmiş bademcikler nedeniyle konuşma bozukluğu ve nefes darlığı
- Gece terlemeleri
Tanı
- Klinik bulgular
- Tam kan sayımı (yüksek beyaz küre sayısı ve lenfosit yüzdesi tanıyı destekler)
- Monospot testi: Enfeksiyöz mononükleoz tanısı için en muteber testtir. Bu kan testi bedenin ürettiği, heterofil antikorlar olarak isimlendirilen bir antikor kümesine bakar. Bu test enfeksiyöz mono belirtilerinin ortaya çıkışından 2-4 hafta ortasında yapıldığında en dengeli sonucu verir.
- EBV antikor testi: EBV’ye mahsus antikorlar araştırılır. Bu test belirtilerin ortaya çıkmasından sonraki 1 haftadan itibaren gerçek sonuç verir.
Komplikasyonlar
- Dalak büyümesi
- Karaciğer iltihabı
- Kansızlık
- Pıhtılaşma hücrelerinde (trombositler) azalma
- Kalp iltihabı
- Menenjit
- Guillain-Barré sendromu
- Solunum engelleyecek derecede bademcik şişliği
Tedavi
İlaçla yapılan özgün bir tedavisi yoktur. Hasta şikâyetlerine nazaran birtakım tedaviler düzenlenebilir
- Yatak istirahati
- Ateş düşürücü ve ağrı kesici
- Bademcik şişmesini azaltmak için steroidler
Enfeksiyöz Mononükleoz’ kendi kendini sınırlayan bir hastalık olmakla birlikte ayırıcı teşhis ve takibinin yapılması, gereksiz ve yanlış tedavilerin uygulanmaması ve oluşabilecek komplikasyonların önlenmesi açısından kıymetlidir. Ayrıcı teşhiste, sitomegalovirüs ve Toxoplasma üzere öbür mikrobik nedenler olabileceği üzere lösemi üzere hastalıklarda da emsal tabloların görülebileceği unutulmamalıdır.
Hastalığın ağır geçtiği yahut uzadığı durumlarda bağışıklık sistemi kesinlikle değerlendirilmelidir.
