Gece işemesi (enurezis noktürna)

Enuresis sık rastlanan bir meseledir. Bu sorun sadece çarşafları değil, birçok ailenin hayatını da bir kabusa çevirmiştir. Bugün enuresis’in çabucak hemen büsbütün önlenebileceği ileri sürülmektedir. Çocuklar niye ve nasıl miksiyon denetimi öğrenirler?”.
Miksiyon Denetimi: Enuresis miksiyon denetimi beklenen bir yaşta, uygunsuz şartlar altında, sık sık idrar boşaltmaktır. Ömür uzunluğu süren ıslatmaya primer enuresis ismi verilir; miksiyonun denetimli olduğu bir periyottan sonra başlayan ıslatma hadiseleri ise sekonder enuresis ismini alır.
Gündüzleri ıslatma ( diurnal enuresis ), geceleri ıslatmadan ( noktürnal enuresis ) daha az görülür, ancak ikisi kombine olarak da görülebilir. Sadece noktürnal enuresis gösteren çocukların birçoğu, iki veyahut üç yaşından sonra gündüzleri mesane denetimi öğrenmişlerdir.
Nasıl kimi sağlıklı çocuklar yürümeyi yavaş ya da çabuk öğrenirlerse, kimileri da miksiyon denetimini yavaş ya da çabuk öğrenirler; ve bu üzere yetenekler bir müddet gelişmekte devam eder.
Bir bebeğin böbrekleri daima olarak idrar salgılar, lakin bebek daima olarak altını ıslatmaz; mesanede biriken idrarı tutma müddeti gitgide artar. Miksiyon denetiminin birkaç yıl içinde mümkün olabilmesi için, merkezi hudut sistemindeki ( MSS) gerekli sistemlerin gelişmesi kuraldır. Bu gelişim bazen bir yaşında, daha sık olarak 2-3 yaşlarında, bazen da 4 ya da hatta 5 yaşlarında gerçekleşir. Beş yaşından sonra, gelişim gecikmesinin çok seçkin olarak noktürnal enuresis etkeni olabileceği düşünülmektedir, lakin öbür birçok etken vardır. Şu halde, miksiyon denetimi MSS gelişimiyle birlikte ortaya çıkan bir davranıştır, lakin ortaya çıkması aksayabilir.
Miksiyon denetiminin başlamasını etkileyen birtakım faktörler:
1.Yetişme: Yetişmenin oynadığı rol evvel değişik ülkelerdeki enuresis sıklığı karşılaştırılarak gösterilebilir ( halbuki birtakım uluslar bu meseleye daha çok ehemmiyet verirler). Bulüğ çağı öncesi yaştaki çocukların %10’unun etkilendiği Afrika’nın kimi bölgeleri dışında batılı olmayan ülkeler bu yazı kapsamına alınmamıştır. Dört yaşındaki çocuklarda miksiyon denetimi dökümü şöyledir: İsveç % 92, İngiltere % 88, A.B.D (beyaz)% 71, Avustralya % 61.
2.Aile: Enuresis çok sefer “aileden gelir”. Familyal faktörler genetik (gelişim vaktini etkileyen faktörler) veya ortamsal (örneğin, “problemli aileler”) olabilir. Sorunlu bir ailede, çocuğun bir ebeveynden mahrum kalması veyahut uygun bakılmaması sonucunda, enuresis’in devam etmesi ihtimali daha yüksektir. Bilakis, düzgün bir aile bağı ortamında miksiyon denetiminin daha erken gelişmesi mümkündür.
3.Anksiyete: Tuvalet eğitimi baskı yapılarak uygulandığı ya da bu eforlara bir anksiyete ve tansiyon ortamında girişildiği taktirde, miksiyon denetimi gecikebilir. Huzurlu bir mesken atmosferinde ise bu gelişim hızlanır. Sözgelimi 4 yaşındaki bir erkek çocukta SSS’nin yavaş gelişmesi nedeniyle mevcut enuresis’in, ailede uyandırdığı birtakım tasalar gelişim gerçekleştikten sonra bile miksiyon denetimini geciktirebilir. Ailede bir mevt ya da yeni bir doğum üzere başka anksiyete etkenleri de tıpkı etkiyi gösterebilir. Etken değişse de, semptom birebir kalır.
Enuresis organik hastalığa sekonder olduğu vakit, bu ekseriyetle “sekonder enuresis”tir, tekrar de şimdiye kadar en sık görülen sekonder enuresis etkeni anksietedir. Ufak mesane enuresis’in bir etkeni değildir, enuresis’e sekonderdir. MSS belirtileri olmaksızın spina bifida occulta bulgusu kıymet taşımaz.
Yatağını ıslatan çocuk, geceleri fazla idrar boşaltıyor değildir. İdrar boşaltma stimulusuyla uyanamayacak kadar derin mi uyur? Bu kısmen kabul edilmekle birlikte, artık tekrar incelenip kıymetlendirilmektedir.
Çocuğu aile ortamı bakımından incelemek ve yatak ıslatmaya sık sık bozukluk gösteren ailelerin çocuklarında rastlandığını kabul etmek değerlidir. Bir vakitler enuresis’in başlı başına psikiyatrik bir bozukluk olduğuna inanılıyordu, sonraları bu görüşün doğruluğundan kuşku edildi. Bugün enuresis’in emosyon (duygu) veya davranış bozukluğuyla ilgili olduğu konusunda çağdaş kanıtlar mevcuttur. Birtakım enüretik çocuklarda sekonder bir anksiete mevcut olduğu görülmektedir. Tekrar de , bu çocuklardan birçoğu psikiyatrik bakımdan olağandır. Emosyonel bir bozukluk süreksiz de olabilir; fakat öğrenme bakımından “duyarlı döneme” (yaklaşık 2-4 yaşları arasında) rastlandığı taktirde, mesane denetimini geciktirebilir.
Böylelikle anksiete primer veya sekonder enuresis’de, ya da görünüşte güzelleştiği halde nükseden hadiselerde kıymetli bir rol oynayabilir.
Akupunktur; limbik sistem regulasyonu sağlayarak, anksiyeteyi giderdiği üzere MSS’de miksiyon denetiminin gelişmesine katkıda bulunarak sorunun giderilmesini sağlar.