Bilgisayar donanım parçaları arasından en önemlilerinden birisi ekran kartıdır. Tüm görüntülerin monitöre aktarılmasını sağlayan ekran kartı, monitörde görüntülenen her çıkış ekran kartından iletilen bilgilere dayalıdır. Ekran kartı ne işe yarar ve nasıl çalışır öğrenmek istiyorsanız Tecnoloji.com tarafından hazırlanan detaylı yazıya göz atabilirsiniz.
Bilgisayar donanımı denildiği zaman akla ilk gelen parçalardan birisi hiç şüphesiz ekran kartıdır. Görüntülerin monitöre gönderilmesini sağlayan bu donanım ürünleri görüntünün kalitesini belirlemek için de çalışmaktadır.
Ekranımızdaki görüntünün ne kadar kaliteli olduğu görüntü bağdaştırıcısı yani ekran kartı ve monitör ile alakalıdır. Eğer monitörünüzde yeteri kadar özellik yoksa ekran kartınız ne kadar güçlü olursa olsun kaliteli bir görüntü alamazsınız.
Farklı tipte üretimi sürdürülen ekran kartları içerdiği özelliklere göre farklı video modları ile gelmektedir. Monitöre görüntülerin aktarılabilmesi için analog sinyaller kullanmaktadırlar. Ekran kartları ekrana gönderilecek görüntünün dijital bir bilgisini alarak kendi belleğinde depolar ve analog sinyallere dönüştürerek ekrana aktarır.
Ekran kartları üzerinde kendi belleği olduğu için görüntüleri depolamak zorunda kalmaz. Bu işlevsel yapı ile aynı orandaki güce sahip olduğunu da anlayabiliyoruz. Özellikle yüksek performansa sahip ekran kartı modelleri çok fazla güç tüketimi yapmaktadır.
Ekran Kartı Nedir?
Bilgisayarda yapılan her işlem ekranda görüntülenmektedir. İşlem sonuçlarının alındığı ortam veya cihazlara çıkış ünitesi olarak ekran kartı adı verilmektedir. Diğer adıyla grafik kartları, monitör üzerindeki tüm yazı, grafik, resim ve film gibi şekillerin oluşmasında monitör ile işlemci arasında bağlantı kurmayı sağlayan adaptörlerdir. Monitörde görülen her çıkış ekran kartından gelen bilgileri kapsar.
Bir diğer deyişle ekrana gelecek olan görüntü; işlemci ile monitör arasındaki bir arabirim olarak bilinen ekran kartında toplanıp, bilgisayarın oluşturduğu bilgilerle birlikte ekran kartı tarafından monitöre video sinyal olacak şekilde iletilmektedir.
Farklı çeşitleri ve kaliteleri bulunduğu için grafik kartları için standartlar geliştirilmiştir. Bunlar;
- MDA (monochrome display adapter): Monitörde yalnızca harf, sayı, özel karakter ve ASCII karakterleri görebilmektedir.
- CGA (colar graphics adapter): İlk renkli grafik kartı olarak bilinmektedir. 16 renk gösterebilmektedir. Yazı, grafik ve renk olmak üzere 3 farklı modda çalışmaktadır. Şuan kullanımda değildir.
- Hercules mono graphics: Tek renklidir ama renklerin gri tonlarını ve grafikleri gösterip, desteklemektedir.
720×348 piksellik çözünürlüğü ile CGA’dan çok daha iyi bir görüntü sunar. Fakat bu grafik kartı modeli de şuanda kullanılmamaktadır. Günümüzde kullanılan ekran kartı grafik standardı olarak VGA kartlardır. VGA grafik kartları tüm görüntü modları ile uyumludur. Sayısal sinyallari analoğa dönüştürme yolu yüzünden diğer kartlardan ayrışır. 64 bit veri yolu üzerinde 8 byte ve daha üzeri VRAM kullanan oldukça hızlı ekran kartıdır. VGA ekran kartlarının çıkışıyla birlikte renkli monitörler kullanılmaya başlanmıştır.
Ekran Kartı Nasıl Çalışır?
Her ekran kartı kendine has özellikler taşıyabilir. Fakat her biri için 3 temel özellik vardır. Bunlar;
- Video Chip: Ekrana gönderilmesi gereken görüntüleri oluşturacak sinyallerin üretilmesini sağlar.
- RAM: Ekrana iletilen görüntü bilgilerini saklar. Erişim oldukça hızlı olmalıdır.
- RAMDAC: Grafik işlemcisinde işlenen ve video belleğine gönderilen bilgiler monitöre iletilmez. Bunun sebebi ise gönderilen sinyallerin dijital olmasıdır. Gönderilen sinyallarin monitörün kabul edeceği analog RGB sinyallere dönüştürülmesi gerekmektedir.
Bu dönüştürme görevini grafik kartında bulunan RAMDAC yapar. Yukarıdaki 3 bileşenin teknolojilerine göre performans göstermektedir ve işlemciye çok büyük destek olurlar. Ekran kartları AGP veya PIC veri yolunu kullanmaktadır. CPU’dan gelen verileri oldukça hızlı şekilde ekrana göndermektedirler. Böylece CPU rahatlar. Ekran kartı ne kadar güçlüyse ve hafızası genişse ekrana iletilen görününün hızı ve kalitesi de o kadar iyi olur. Bu yüzden yukarıdaki 3 temel özellik grafik kalitesini doğrudan etkiler.
Ekran Kartı Ne İşe Yarar?
Grafik kartları ana kart üzerindeki AGP ve PCI Express slotlarına takılmaktadır. Bu portlar sayesinde daha hızlı veri trasferi yapılabilmektedir. Ekran kartı üzerindeki işlemleri gerçekleştiren bir grafik işleme ünitesi ve işlemci ile birlikte çalışan ekran kartı belleği bulunmaktadır.
Kart üzerinde işlemlerin daha seri gerçekleşebilmesi için bellekler ekran kartı üzerine takılmaktadır. Bu sayede bilgisayar belleğini kullanmaya gerek kalmadan görüntü işlemlerinin tamamı ekran kartı üzerinde halledilir.
Kısacası ekran kartının birincil görevi diğer birimlerden (ram, işlemci ve harddisk gibi) ana kartı kullanarak alınan dijital bilgileri dönüşümleri yaptıktan sonra monitöre göndererek görüntü meydana gelmesini sağlamaktır.
Her bilgisayarda ekranın çalışması için bilgisayar kasası veya notebook içerisinde mutlaka ekran kartı olmalıdır. Çünkü bilgisayardaki tüm yazı, film, grafik ve resim gibi şekillerin oluşması için işlemci ile monitör arasında grafik kartı görev yapar.
