D vitamini hakkında elbette bir doktor kadar bilgi sahibi değiliz. Herhangi bir sağlık sorununda hastaneye gidip doktorlardan; “D vitamini eksikliği” cümlesini duymadan bunun araştırmasını ne yazık ki yapmıyoruz. Şimdi bu önemli vitaminin özelliklerini, kaynaklarını, doğal yollardan nasıl alınacağını, yararlarını, eksikliğini ve aşırı alınınca oluşabilecek zararları gündemimize alalım.
Kalsiyumun kemikle bir araya gelmesini sağlayan D vitamini, kemiğin yapılanmasını ve kemik kaybının yaşanmamasını sağlayan oldukça önemli bir göreve sahiptir. Kalsiyumun böbreklerden atılmasını en aza indirmektedir. Ayrıca güçlenmemizi, meme ve kolon kanseri oluşum riskini ve kan basıncını azaltmayı sağlamaktadır.
Eksikliği Büyük Sorun Olan: D Vitamini
D Vitamini Besinleri Nelerdir?
En doğal ve en büyük kaynağımız; Güneştir. Besinlere gelecek olursak; Yağlı balıklar, karaciğer, yumurta sarısı, balık yağı, kakao, tereyağı ve D vitamini destekli süt gibi besinler D vitamini kaynaklarıdır.
Doğal Yollardan Nasıl Alınabilir?
Ülkemizde doğal yollardan bu vitamini almak için her gün en az 30 dakika (10:00 – 15:00 arası) güneşlenmek gerekmektedir. Çıplak tene direkt güneş temas etmesi gerekmektedir. UV B ışınları giysi ve camdan geçemediği için çıplak tene temas etmesi gerekmektedir. Vücudumuzun yüz ve el bölümünü içeren %8’lik kısmının güneş alması yeterlidir. Eğer cilt koruyucu kremler sürerseniz UV B alınması etkilenir. Bu yüzden istenilen vitamin sentezlenemez.
37 derece kuzen enlem üstünde bulunan bölgelerde özellikle Kasım ve Şubat aylarında bu vitamin bulunmamakta veya yetersiz düzeyde olmaktadır. Bu gibi dönemler olduğunda;
- Kapalı alanda yaşayanlar,
- Güneş görmeyenler,
- Böbrek veya karaciğer yetmezliği olanlar,
- Yaşlılar,
- Kilolular,
- İlk yıl anne sütü almayan ve güneşlenmeyen bebeklerde,
D vitamini eksikliği görülmektedir.
D Vitamini Yararları Nelerdir?
- Tip 1 olarak bilinen ve çocuklarda görülen şeker hastalığı riskini azaltmaktadır.
- Yapılan çalışmalara göre bazı tümörlerin büyümesini, kolon kanserine yakalanma riskini azalttığını ve kanser tedavi evresindeki etkiyi arttırdığı görülmüştür.
- Tüberküloz ve enfeksiyon rahatsızlıklarında azalmaya neden olmaktadır.
- Yaşlılarda felç ve demans gelişimini azaltmaktadır.
- Kasların güçlenmesini sağlamaktadır.
Eksikliği Belirtileri Nelerdir? Nasıl Problemler Oluşur?
- Eksikliğiyle birlikte kalsiyum dengesinde bozulma olacağı için kemiklerde bulunan kalsiyum kana geçer ve kemikler zayıflamaya başlar.
- Kırık oluşma riski artar.
- Kas gücünde azalma meydana gelir.
- Yürürken veya merdiven inip, çıkarken zorlanılır.
- Denge bozulur ve düşme riskinde artış yaşanır.
- Yorgunluk hissi oluşur.
- Vücutta yoğun ve yaygın ağrılar başlar.
- Unutkanlık başlangıcını tetikler.
En Çok Kimlerde ve Neden Görülür?
- 70 yaşını aşmış kimselerde,
- Deri rengi değişmiş olanlarda,
- Obezite hastalarında ve şişmanlarda,
- Güneşlenirsen sürekli koruyucu krem sürenlerde,
- Sürekli kapalı giyinip gezenlerde (el ve yüz kapalı olması büyük risk oluşturur),
- Düzenli beslenmeyenlerde,
- Bağırsakta emilim bozukluğu yaşayanlarda,
- Karaciğer ve böbrek yetmezliği olanlarda,
- Kortizon kullanan ve AIDS hastalarında görülmektedir.
Aşırı D Vitamininin Zararları Nelerdir?
- İshal,
- Kusma,
- Halsizlik,
- Kabızlık,
- Vücutta susuzluk (dehidratasyon),
- Ağız kuruluğu,
- Çok su tüketme ve çok idrara çıkma, böbrek taşı ve böbrek koliği oluşma riski artmaktadır.
