İki gün evvel birinci seansımız için buluştuğumuz danışanım süratli hızlı anlatmaya başladı:
‘Yapmam gereken çok şey var…
Aslında ne yapacağımı da biliyorum lakin bir türlü başlayamıyorum…
İşten gelip yemek yedikten sonra bir türlü bilgisayarın başına oturamıyorum…
Her şeyi erteliyorum, son dakikaya bırakıyorum, çok bunaldım…’
Disiplinli olmadığından, erteleme hastalığı olduğundan, olması gereken yerde olamadığından yakınıyordu.
Kişisel gelişim dünyasından gelen tavsiyeler işine yaramıyordu:
‘Yenebilirsin onu!’
‘Hadi dostum, başarırsın!’
‘Bir halde başla ve devam et!’
Bunlar işe yarayan telaffuzlar değildir ve insanı daha fazla gerilime sokmaktan diğer bir işe de yaramaz.
Erteleme alışkanlığınızı yenmek istiyorsanız, onun size ne anlatmak istediğinizi bulmanız gerekir.
Çünkü art tarafta size vermek istediği bir ileti vardır.
Bir hususta uyanmanızı istiyordur. Tıpkı sık sık birebir tip şanssız olayların başımıza gelmesi üzere.
Öyle ya, yaşadıklarımızdan almamız gereken dersleri almadıkça, daima birebir döngüde kalmıyor muyuz?
Bu yüzden erteleme alışkanlığını yenmek için öncelikle kök nedenini anlamanız gerekir.
‘Ben bunu yapmayı neden erteliyorum?’
‘O telefonu neden açmıyorum?’
‘O projeyi neden tamamlamıyorum?’
‘O eğitime katılmayı neden geciktiriyorum?’
Muhtemelen yanıtlarınız yani erteleme davranışınızın gerisinde yatan nedenler şunlar olacaktır:
1. Harikalık Beklentisi:
Başlamak için her şeyin tam ve kusursuz olmasını bekliyor olabilirsiniz. Bu durumda kendinize söylediğiniz şeyler:
‘Henüz fikrimi tam geliştiremedim.’
‘Şimdi gerçek vakit değil.’
‘Ya işin içine edersem?’
‘Ya başaramazsam?’
Aslında ertelemenizin nedeni harika bir sonuç beklemenizdir ve yanılgı yapmaktan o kadar korkuyor olabilirsiniz ki, hiç başlamamayı tercih ediyor olabilirsiniz.
Buradaki mantık kolaydır:
Başlamazsanız, sonuçları hiç bilemeyeceksiniz ve muhtemelen bir mühlet sonra, bugün başlamış olmadığınız için pişmanlık duyacaksınız.
Bu bahiste bir şeyler izleyeyim derseniz, Kitap Ekspresi kanalımda özetlediğim sevgili Rory Sutherland’in ‘Simya’ isimli kitabındaki ruhsal taktikler işinize yarayabilir. (Özeti burada!)
2. Yetersizlik Duygusu
Eğer kendinize “Neden erteliyorum?” sorusunu sorduğunuzda şöyle karşılıklar alıyorsanız, öz paha ve öz itimat üzerinde biraz daha fazla düşünmeniz gerekir.
‘Boyumdan büyük işlere kalkışmaktan çekiniyorum.’
‘Henüz hazır hissetmiyorum, şunu da bir öğreneyim de…’
‘Daha evvel denedim olmadı, sanırım beceremeyeceğim…’
Yanıtlarınız bu tip cümleler içinde kümeleniyorsa, ‘Neleri başardım?’ uygulaması yapın.
Bugüne dek başaramayacağınızı düşündüğünüz ya da bir biçimde güç görünen nelerin üstesinden geldiniz? (Hayatınızın bütününe bakın, yalnızca işten bahsetmiyorum.)
Yaparken kendinizi güzel ve tam hissettiğiniz neler var?
İrili ufaklı aklınıza gelen tüm tecrübelerinizi yazın ve bu listeye ortada sırada bakın.
Tüm bunları siz hallettiniz! Omuzlarınızı dikleştirin ve işe koyulun.
3. Anlık Tatmin Arzusu
Biz beşerler tabiatımız gereği sevilmek, takdir edilmek, keyif veren bir şey yapmak, başarılı hissetmek üzere dopamini yükselten hazlar peşinden koşarız. Bir nevi ödül avcısıyız.
Eğer yapmamız gereken şey o an için ödül getirmiyorsa ya da alacağımız ödül için çok beklemek / çalışmak gerekiyorsa, o an bize haz verecek diğer şeyler yapmayı tercih edebiliriz.
Ya da işin kendisi size cazip gelmiyor, son derece sıkıcı buluyor olabilirsiniz. Bu nedenle anlık olarak daha eğlenceli bir şeylere yönelirsiniz.
Bazı beşerler uzun vadeli düşünerek ve elde edeceği sonuca kitlenerek bunun üstesinden gelmeyi başarır.
Ancak şayet anlık tatminler tarafından aklı çelinen gruptaysanız; yapmanız gereken, işi biraz küçültmenizi öneririm.
Örneğin: Kitap yazmak yerine, yalnızca birinci sayfayı yazmaya odaklanmak yahut İngilizce çalışmak yerine, yalnızca 10 sözcük öğrenmek.
İşi gözünüzde büyütmezseniz, anlık tatmin hissini yenmeniz kolaylaşır.
Erteleme davranışınızın gerisinde diğer nedenler arıyor olabilirsiniz. Vaktinizin olmaması, dikkatinizin çabuk dağılması, odaklanma sorunları üzere…
Ancak inanın bana, tüm o mazeretlerin ardındaki kök nedenler, üsttekilerden çok da farklı değil.
Bir dahaki sefer bir şeyleri ertelediğinizi hissettiğinizde evvel bir durun ve düşünün. Çabucak işe koyulmak için kendinizi zorlamayın.
Önce nedeninizi bulmaya çalışın. Tembel, eksik, yetersiz değilsiniz. Yalnızca duymanız gereken öteki bir şey var. Ve o şey her ne ise, hayatınızın başka alanlarında da karşınıza çıkıyor olabilir.
Biraz tanıdık gelecek ancak çok sevdiğim bir cümle var; sıkıntısını bilmeyen deva bulamaz, der büyüklerimiz.
Ne varsa eskilerde var güya, o denli değil mi?
*** Bir de sürprizim var: – Şayet yeni yılda kendime beni motive eden amaçlar koyayım ve amaçlarıma yanlışsız kararlılıkla yürüyeyim derseniz; buradan yeni yıl armağanım olan “Kişisel Amaçlarıma Nasıl Ulaşırım?” E Rehberimizi fiyatsız indirebilirsiniz.
Web
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen muharrirlerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
